شماری از بانوان صنعتگر سیستان و بلوچستان از عدم همکاری و تعامل بعضی از ادارات و سازمان‌ها مبنی بر استفاده از صنایع دستی به عنوان هدایا در جلسات گلایه کرده و خواهان حمایت از صنعتگران شدند. صنایع دستی سیستان و بلوچستان از اصیل ترین و شاخص ترین صنایع دستی ایران و جهان و قدمت آن به درازای تاریخ است از این حیث همیشه مورد توجه مردم ایران و جهان بوده،و در این بین سوزن دوزی، سفالگری، حصیربافی، سکه دوزی، زرگری و قالی و گلیم بافی از مهمترین صنایع دستی زنان این استان است.
سوزن دوزی هنری بسیار زیبا و ارزنده و یکی از اصیل‌ترین و جذاب ترین صنایع دستی کشور محسوب می‌شود و خاستگاه آن سیستان و بلوچستان و شهرستان ایرانشهر است این مهم باعث شد تا این شهرستان به عنوان شهر ملی سوزن دوزی ثبت شود.
هنری که روزگاری تنها کاربردش زینت بخشی به تن پوش سنتی زنان بلوچ بود، امروزه مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده است. چرا که با ثبت جهانی هنر سوزن دوزی در ایرانشهر فرصت‌های شغلی فراوانی برای مردم این شهرستان فراهم شد و هم اکنون این هنر به عنوان یکی از راه‌های امرار معاش در اکثر روستاهای سیستان و بلوچستان به شمار می رود.
در بین انواع و اقسام متنوع صنایع دستی هنرمندان و صنعتگران در رشته سوزن دوزی در سایه عشق و علاقه و با حوصله طرح های افسونگر و خیال‌پرور خود را توسط نخ و سوزن بر روی پارچه نقش می زنند و عاشقانه هنر خود را از جان و دل به نمایش می گذارند.
بی تردید سوزن دوزی بلوچستان را باید در زمره یکی از اصیل‌ترین و جالب‌ترین صنایع دستی کشور به حساب آورد زیرا این هنر یکی از ظریف‌ترین هنرهای دستی ایران است که طی آن تمام یا قسمت اعظم پارچه از کوک و بخیه‌های رنگین پوشیده شده استایرانشهر از مهمترین شهرهای سیستان و بلوچستان در زمینه هنرهای صنایع دستی است که در قدیم به آن پهره می‌گفتند.
وجود مکان‌های دیدنی بسیار در این شهر مانند قلعه ناصریه، قلعه بمپور، آب گرم بزمان، مجتمع تفریحی بوستان و مجتمع نخلستان ایرانشهر را در شمار نواحی پر اهمیت استان به لحاظ شاخص‌های گردشگری قرار داده است.
هنر سوزن دوزی اصلی ترین هنر ایرانشهر است که ذوق و استعداد بالای زنان این شهر را به نمایش می‌گذارد به همین دلیل است که این شهر را به عنوان شهر ملی سوزن دوزی در ایران انتخاب کرده‌اند.
گرچه هنر سوزن دوزی به معنای خاص آن در میان بانوان شهرها و روستاهای سیستان و بلوچستان رواج دارد اما کیفیت سوزن دوزی و تکنیک‌های متداولی که در میان هنرمندان این شهر به کار می‌رود به انتخاب ایرانشهر به عنوان شهر ملی سوزن دوزی منجر شده است.
مهمترین مراکز تولید سوزندوزی در سیستان و بلوچستان اسپکه، هریدک، کوپچ، پیپ، مته سنگ، چانف، مهنت، ای رندگان، قاسم آباد، گشت، سوران، کله گان، بمپور، اسماعیل آباد و زاهدان است.
هنر سوزن دوزی امروزه در میان صنایع هنری و سنتی کشور مرتبه و مقام بسیار والایی دارد.
توسعه صنایع دستی با حمایت مسئولان
فریبا خوبانی یکی از بانوان کارآفرین زاهدانی بوده که در کنار زنده نگه داشتن صنایع دستی برای قشر زیادی اشتغال زایی کرده؛ وی که با علاقه و ظرافت طرح میزند با عشق این طرح و نقش ها را به نمایش می گذارد.
وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: ازآنجایی که علاقه بسیاری به فعالیت‌های هنری داشتم به هنر صنایع دستی سوزن دوزی، مکرومه بافی، سکه دوزی، خامه دوزی و طراحی روی بوم روی آوردم و تصمیم گرفتم نوع فعالیتم را به گونه‌ای انتخاب کنم که درآمدزایی نیز داشته باشد.
این بانوی کارآفرین ادامه داد: در این عرصه با آموزش به بیش از ۱۰۰ بانوی سرپرست خانوار و بانوان علاقمندان به این هنرهای فاخر، زمینه اشتغال برای آنها مهیا شد و از این طریق امرار معاش کرده و زندگی خود را سپری می کنند.
وی تاکید کرد: مشاغل خانگی نیاز به سرمایه و منابع مالی زیاد ندارد بلکه با توانمند کردن افراد و ارائه آموزش‌های رایگان می‌توان از آنها حمایت و زمینه اشتغال را برایشان فراهم کرد.
خوبانی افزود: هم اکنون حدود ۱۳ سال است که در حاشیه شهر زاهدان و در قالب گروه های جهادی این فعالیت را ادامه می دهم.
این بانوی کارآفرین از متولیان امر خواستار برپایی نمایشگاه در جهت حمایت از صنعتگران در رشته‌های صنایع دستی شد و گفت: این امر علاوه‌بر شناساندن صنایع دستی و هنر دست زنان این خطه، به رونق بازار فروش آنها نیز کمک کرده و انگیزه کار را در افراد دوچندان می کند.
تداوم حمایت از صنعتگران با هدف رونق تولید و اشتغال
سهیلا سارانی یکی دیگر از کارآفرینان سوزن دوز در شهرستان هیرمند اظهارکرد: با ارائه آموزش های لازم به علاقمندان این هنر زمینه اشتغال برای بیش از ۱۰ نفر مهیا شد.
وی گفت: هنرمندان و کارآفرینان با توجه به اینکه بازار خرید مناسبی ندارند برای فروش محصولات خود نیاز به حمایت جدی از سوی مسوولان دارند.
این بانوی کارآفرین بیان کرد: اگر ادارات، سازمان ها و دستگاه های مختلف هدایای خود در برگزاری مراسمات مختلف را از هنر دست صنعتگران سیستان و بلوچستان تهیه کنند علاوه بر انجام کار فرهنگی و معرفی این آثار به سراسر دنیا، در راستای رونق بازار فروش و رفع بیکاری در استان گام برداشته اند.
وی میزان سودهی کالا را به میزان فروش آن دانست و افزود: تولیداتی مانند سوزن دوزی، سکه دوزی، تابلوهای خامه دوزی، ساخت قایق سنتی هامون نشینان به نام توتن، دستبند زنانه و جام انیمیشن شهر سوخته را می توان مهمترین هنر دست بانوان در شمال سیستان و بلوچستان دانست.
سارانی تاکید کرد: قطعا حمایت مسوولان از صنعتگران می تواند عاملی در بالابردن آمار اشتغال باشد تا افراد با انگیزه بیشتری به این سمت و سو سوق پیدا کنند.
کار از هنرمند و سود در جیب دلال
کار آفرین برتر دیگری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: از سال ۷۶ در دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای شرکت کرده و از سال ۸۴ با در دست داشتن مدرک مدیریت و مربیگری با اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همکاری خود را در زمینه سکه دوزی، خامک دوزی، سوزن دوزی طراحی و تولید آغاز کردم.
فاطمه لطفی گفت: هم اکنون کارآفرین روستایی و پشتیبان صنایع دستی در زاهدان هستم و یک کارگاه در روستای منزلاب دارم که بیش از ۲۵ نفر به صورت مستقیم در آن مشغول به کار هستند.
این کارآفرین برتر زاهدانی ادامه داد: بیشترین زحمت را دوزندگانی برعهده دارند که با جان و دل کار می‌کنند و ساعت‌ها زحمت می‌کشند تا هنری زیبا خلق کنند، اما متأسفانه بیشترین سود نصیب دلالان می‌شود.
وی تصریح کرد: چنانچه سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی مستقیماً از خود ما خرید کنند کمتر دچار مشکل خواهیم شد و دست دلالان نیز از این بازار کوتاه می‌شود.
لطفی درباره فروش محصولات در داخل استان نیز بیان کرد: در سیستان و بلوچستان استقبال چندانی برای فروش محصولات نمی شود در این راستا باید میراث فرهنگی امکاناتی را در اختیار هنرمندان استان قرار دهد و بازارچه‌های دائمی راه اندازی کند تا بتوانیم محصولاتمان را به فروش برسانیم، و سایر إدارات نیز برای هدایای خود از این آثار خریداری کنند.
حمایت از صنعتگران با برپایی نمایشگاه‌ها
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه صنایع دستی استان در دنیا شناخته شده و مشتریان پروپاقرص خود را دارد، افزود: یکی از هنرهای بسیار زیبای مردم این سرزمین اسطوره‌ای سوزندوزی است که از اصیل‌ترین و زیباترین صنایع دستی کشور به شمار می‌آید و به مدد دستان توانا و فکر خلاق زنان هنرمند بلوچ و سیستانی بر عرصه پارچه جاودان می‌شود به طوریکه مردم دنیا این خطه از کشور را به هنر سوزندوزی می‌شناسند.
علیرضا جلالزایی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه هنر سوزن دوزی و خامه دوزی به ویژه سوزن دوزی زبانزد خاص و عام در دنیا است، ادامه داد: سوزن دوزی بلوچ به عنوان یکی از سوزن دوزی‌های زیبا و شکیل حرف ها برای گفتن دارد، به دنبال آن هستیم تا با برگزاری جشنواره و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی و حضور صنعتگران در این نمایشگاه‌ها علاوه بر کمک به درآمدزایی و معیشت مالی آنان این هنرهای فاخر را به همگان معرفی کنیم.
وی گفت: یکی از این ظرفیت‌ها که نقش بسیار کلیدی را می‌تواند در توسعه پایدار سیستان و بلوچستان ایفا کند، نگاه به فعالیت‌های خرد از جمله فعالیت‌های صنایع دستی در استان است، فعالیت‌هایی که می‌توانند با پس زمینه‌های بسیار خوب و مطلوب، پشتیبان‌هایی را فراهم کند که هر کدام از این پشتیبان‌ها عده‌ای را همراهی و به دنبال آن ظرفیت‌سازی برای کارهای تولیدی را رقم بزنند.
کشورها مانند هندوستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاور دور نیز تقاضای حضور صنعتگران سیستان و بلوچستان در نمایشگاه هایی که برگزار می کنند، هستند
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه سایر کشورها مانند هندوستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاور دور نیز تقاضای حضور صنعتگران سیستان و بلوچستان در نمایشگاه هایی که برگزار می کنند، هستند، افزود: به دنبال آن هستیم با برخی از این سازمان های مردم نهاد و سمن هایی مانند یونیدو بتوانیم ظرفیتی فراهم کنیم که صنعتگران پس از آموزش و ارتقای سطح آگاهی و بینش طرح های جدید و خلاقانه تری ایجاد کنند تا این هنر ارزشمند برای کسانی که می خواهند از آن ها استفاده کنند به یادگار بماند.
وی با بیان اینکه بازار هدف هنرهای صنایع دستی مانند سکه دورزی، خامه دوزی و سوزن دوزی اقصی نقاط دنیا بوده و مشتریان خاص خود را دارد، ادامه داد: سلایق و علایق در بحث بازاریابی تأثیر گذار است از این حیث برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی به رونق اشتغال هنرمندان کمک کرده و برای هنرمندان نشاط آور و در توسعه اقتصادی و اشتغال آنها مؤثر است.
این مقام مسوول تصریح کرد: هراندازه برای نمایشگاه‌های صنایع دستی تبلیغ شود باز هم کم است و امیدواریم تعاملات بین دستگاهی در این زمینه گسترش پیدا کند چرا که حوزه صنایع دستی از بخش‌های مختلف و تنوع خاصی برخوردار است و به طور قطع برگزاری نمایشگاه‌ها را ادامه خواهیم داد و معتقد هستیم هرچه صنعتگران در این زمینه قوی تر و غنی تر حرکت کنند و طرح ها و ایده های جدیدتر خلق و وارد بازار کنند علاوه بر مزایایی که برای آنها دارد منجر به ایجاد رونق در تولید محصولات صنایع دستی استان می شود.
منبع : ایرنا
دیدگاهتان را بنویسید