چنــدی پــیش یونیسف هشدار دارد که همه‌گیری ویــروس کــرونا موجب افزایش ۱۰ میلیون نفری تعداد دخترانی می‌شود که طی دهه جاری در خطر ازدواج در سن کودکی در جهان قرار دارند. هنوز چند روز از این هشدار نگذشته بود که مرکز آمار ایران در روزهایی که وضعیت ازدواج در کشور مساعد نیست، اعلام کرد که کودک همسری در کشور افزایش ۱۰٫۵ درصدی داشته است. طبق این آمار ۳۱ هزار و ۳۷۹ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله طی سال ۹۹ ازدواج کرده‌اند و این آمار تنها شامل ازدواج کودکانی است که به ثبت رسمی رسیده‌اند و این درحالی است که در سال ۹۸ آمار ثبت شده در ایران حاکی از ازدواج ۲۸ هزار و ۳۷۳ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله بود. مرکز آمار ایران همچنین در آمارش به این موضوع اشاره کرد که ۲۰ پسر کمتر از ۱۵ سال و یک دختر کمتر از ۱۰ سال طی سال ۹۹ ازدواج کرده‌اند. در این آمار همچنین به طلاق کودکان زیر ۱۵ سال نیز اشاره شده است که ۷۲۵ رویداد طلاق برای دختران ۱۰ تا ۱۴ سال طی سال ۹۹ به ثبت رسیده است. علاوه بر این، بررسی ازدواج‌های ثبت شده سال ۹۹ حاکی از ازدواج ۱۵۴ هزار و ۲۴۲ دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله است که با افزایش ۶ درصدی نسبت به سال ۹۸ همراه است و همچنین ۲۱ هزار و ۲۷۸ پسر ۱۵ تا ۱۹ ساله نیز در سال ۹۹ ازدواج کرده‌اند که ۱۲ درصدی نسبت به سال ۹۸ افزایش داشته است. تعداد ۱۳ هزار و ۹۹۱ رویداد طلاق نیز برای دختران ۱۵ تا ۱۹ سال و ۶۸۶ طلاق برای پسران ۱۵ تا ۱۹ ساله طی سال ۹۹ به ثبت رسیده است.
تغییر نگاه به موضوع اقتصادی
در این میان بسیاری تا پیش از شیوع کرونا، عوامل اینگونه ازدواج‌ها را سنت‌های محلی می‌دانستند، اما با افزایش فقر در جامعه و افزایش وام ازدواج، دلیل اصلی بروز ازدواج در سن کودکی تغییر کرد، موضوعی که به گفته برخی از مسئولان، سبب افزایش ازدواج کودکان شده است. یکی از این افراد محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان است، که پیش‌تر از افزایش شمار درخواست‌کنندگان زیر ۱۸ سال برای وام ازدواج خصوصا در میان دختران خبر داده و گفته بود دو سوم دریافت‌کنندگان این وام در سال‌های اخیر دختران زیر ۱۸ سال بوده‌اند. به گفته تندگویان در برخی مناطق ایران که با فقر فرهنگی و اقتصادی رو به‌رو است از وام ازدواج برای معامله کودکان زیر ۱۵ سال استفاده می‌شود. تینا قضاتی، دبیر کارگروه حقوق کودک کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه بهشتی، نیز بهمن ماه ۹۹ گفته بود: «اکثر ازدواج‌های کودکان به دلیل فقر و اعتیاد است و خانواده عموما بین کودک کار شدن یا کودک‌همسری، موضوع دوم را ترجیح می‌دهند.» با وجود تلاش‌های فعالان حقوق کودکان و زنان برای تغییر قوانینی که اجازه کودک همسری را در ایران می‌دهند، شماری از مسئولان وجود «کودک همسری» را انکار می‌کنند. رئیس سازمان تامین اجتماعی و معاون وزیر کشور، بهمن‌ماه گذشته در همین ارتباط گفت: «در کشور ما اساسا این کلیدواژه کودک‌همسری نه‌تنها جایی ندارد، بلکه کاربردی هم ندارد و در حقیقت ما با ازدواج پیش‌رس مواجه هستیم.»
انتظار ۸۷ ساله
مطابق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی مصــوب ۱۳۱۳، نکــاح دختران قبل از رسیدن به ۱۵ سال تمام و نکاح پسران قبل از رسیدن به ۱۸ سال تمام ممنوع بود؛ اما با پیشنهاد مدعی‌العموم می‌شد استثنائاتی قائل شد. در سال ۱۳۵۳ با تصویب قانون جدید حمایت از خانواده دوباره سن ازدواج تغییر کرد. در ماده ۲۳ این قانون آمده بود: «ازدواج زن قبل از رسیدن به ۱۸سال تمام و مرد قبل از رسیدن به ۲۰ سال تمام ممنوع است. مع‌ذلک در مواردی که مصالحی اقتضا کند، استثنائا در مورد زنی که سن او از ۱۵سال تمام کمتر نباشد و برای زندگی زناشویی استعداد جسمی و روانی داشته باشد، به پیشنهاد دادستان و تصویب دادگاه شهرستان، ممکن است معافیت از شرط سن اعطا شود.» در این میان معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری اسفندماه سال ۹۷ لایحه حذف تبصره مربوط به ازدواج دختران زیر ۱۳ سال را به دولت ارسال کرد. لایحه‌ای که هدفش مبارزه با کودک همسری و سوءاستفاده از کودکان در پوشش ازدواج بود اما همچنان بعد از گذشت حدود دو سال این لایحه در انتظار رسیدن به صحن مجلس است، اما هیچوقت این قانون در مجلس دهم به تصویب نرسید.
منبع : آرمان ملی
دیدگاهتان را بنویسید